نظریه «مذهب علیه مذهب» دكتر شریعتی در یك نگاه موجب به وجود آمدن ابهام در ذهن مخاطب می‌شود و آن این كه مذهب همواره در مقابل كفر بوده است و در طول تاریخ، جنگ میان مذهب و بی‌مذهبی بوده و به این دلیل تعبیر مذهب علیه مذهب، یك تعبیر مبهم و شگفت‌آور است. این در حالی است كه شریعتی معتقد است بر خلاف تصور عموم، در طول تاریخ همیشه مذهب با مذهب می‌جنگید، البته شریعتی تذكر می‌دهد كه وقتی صحبت از تاریخ می‌شود مقصود اصطلاح رایج تاریخ یعنی پیدایش تمدن و خط نیست، بلكه مقصود آغاز زندگی اجتماعی نوع كنونی انسان (عصر حاضر) بر روی زمین است. نوشتار حاضر، با نام «مذهب علیه مذهب» عنوان كنفرانسی است كه در دو شب متوالی در تاریخ 22 و 23 مرداد 1349 توسط دكتر شریعتی در حسینیه ارشاد ایراد گردیده است.”
