کتاب ” شب هول “

نوشته هرمز شهدادی

این اثر برای نخستین و آخرین بار در بهار ۱۳۵۷ توسط نشر کتاب زمان چاپ شد و یادآور وقایع تاریخی و اجتماعی ایران است که راوی در فاصله یک شب تا صبح آن را بازگو می‌کند و نشر این رمان زیبا همان سال ۵۷ متوقف شد و این کتاب جز کتابهای ممنوعه قرار گرفت. هرمز شهدادی در این کتاب با قراردادن بخشی از تاریخ روشن ‌فکری ایران بر زمینه‌ ای داستانی، به ارزیابی نقش روشنفکران در دوره ‌های مختلف تاریخ معاصر ایران پرداخته است. در داستان شب هول، دو شخصیت وجود دارد: یکی از آنها فرهیخته، روشنفکر و استاد دانشگاه و دیگری لمپن به تمام معنا یا نمک به حرام است. پیشینه این دو در رمان به یک جا ختم می‌شود. خاستگاه و ریشه‌های آنها یکی است. در این مفهوم به گمان نویسنده، روشنفکری ایران در گنداب (در همان لمپنیسم، اما در پشت نقاب فرهیختگی) ریشه دارد. استاد دانشگاه، فردی ترسو، محتاط و محافظه‌کار است. خشم او متوجه درون است. یعنی افسرده و خودآزار (مازوخیست) است. برخلاف او، خشم فرد دیگری که مأمور ساواک است، متوجه بیرون است. یعنی برون‌گرا و آزار کام (سادیست) است.