رباعیات خیام

اثر حکیم خیام نیشابوری به کوشش امیرحسین خنجی

خیام نام مجموعه اشعار غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری مشهور به خیام در قالب شعری رباعی است که در سده‌ های پنجم و ششم هجری به زبان فارسی سروده شده ‌اند و عمدتاً بیانگر دیدگاه ‌های فلسفی او می ‌باشند. این اشعار در زمان حیات خیام به واسطه تعصب مردم مخفی بوده و تدوین نشده و تنها بین یکدسته از دوستان همرنگ و صمیمی او شهرت داشته یا در حاشیهٔ جنگ ها و کتاب ‌های اشخاصی بطور قلم ‌انداز چند رباعی از او ضبط شده، و پس از مرگش منتشر گردیده ‌است. به همین خاطر در تعداد این رباعی ‌ها و نیز حقیقی یا جعلی بودن بعضی از آن ‌ها اختلاف نظر وجود دارد. خیام زندگی ‌اش را به‌عنوان ریاضی ‌دان و فیلسوفی شهیر سپری کرد، این در حالی بود که معاصرانش از رباعیاتی که امروزه مایه شهرت و افتخار او هستند بی‌خبر بودند. در چند قرن اخیر این رباعیات بسیار مورد توجه قرار گرفته، به زبان‌های بسیاری ترجمه شده‌ اند و تصحیحات فراوانی در آن ‌ها صورت گرفته‌ است.