نقش عثمانی در عقب‌ماندگی ایران


منوچهر پارسادوست.
کشور ایران‌ که‌ سده‌ها در گروه‌ پیشتاز کاروان‌ دانش‌ و تمدن‌ بشری‌ قرار داشت‌، با حادثه‌هایی‌ که‌ بر آن‌ رفت‌، موقعیت‌ ممتاز خود را از دست‌ داد و در سدۀ ما جزو کشورهای‌ جهان‌ سوم‌، و صحیح‌تر، جزو کشورهای‌ عقب‌مانده‌ نام‌ برده‌ می‌شود. بی‌گمان‌ سقوط‌ به‌ چنین‌ ورطه ‌ئی‌ به ‌سبب‌ علت‌های‌ متعددی‌ است‌. در این‌ جا به‌ یکی‌ از آن‌ علت‌ها اشاره‌ می‌شود. … با دشمنی‌ کینه‌توزانۀ مذهبی‌ که‌ از زمان‌ صفویان‌ میان‌ حکومت‌ها و مردم‌ ایران‌ و عثمانی‌ به‌‌وجود آمد ایران‌ و مردم‌ آن‌ از دستاوردهای‌ علمی‌ و صنعتی‌ اروپا که‌ با آهنگ‌ تندی‌ در جادۀ علم‌ و صنعت‌ گام‌ برمی‌داشت‌ بی‌اطلاع‌ و از دانستن‌ و داشتن‌ آن‌ها محروم‌ ماندند. این‌ امر، ضمن‌ سایر جهات‌ و گذشته‌ از خرابی‌های‌ سهمگینی‌ که‌ به‌سبب‌ لشکرکشی‌های‌ عثمانی‌ به‌ شهرها و روستاهای‌ ایران‌ وارد می‌آمد، در عقب‌ماندگی‌ ایران‌ و مردم‌ آن‌ نقش‌ مهم‌ داشته‌ است‌.