توضیحات : تاریخ بلعمی ترجمه فارسی تاریخ کبیریا تاریخ طبری بنام “تاریخ الامم و الملوک” یا “اخبار الرسل و الملوک” اسن که حوادث جهان را از زمان حضرت آدم تا سال ۳۰۲ هجری (ژوئیه ۹۱۵ میلادی) یعنی هشت سال پیش از درگذشت مولف در این کتاب مهم آورده شده است و چون در ضمن تاریخ انبیا و بسیاری اسرائیلیات ناگزیر نقل شده و در روایات تاریخ قدیم مطالب دور از حقیقت نیز دیده می شود، از این رو طبری که دانشمندی روشن بین و متفکر و محققی وارسته بود، در آغاز کتاب، در مقام اعتذار می نویسد: “خواننده این کتاب بداند که اسناد ما بدانچه در این کتاب آورده ایم، به روایات و اسنادی است که از دیگران به توالی به ما رسیده و من نیز خود از آنان روایت می کنم یا سند روایت را به ایشان می رسانم. نه آنکه در آوردن مطالب تاریخی اسنتباط عقلی شده باشد. اگر شنوندگان اخبار این کتاب به برخی از داستانها و قصه ها برخوردند که عقل وجود آنها را انکار کند، نباید بر من خرده گیرند زیرا ما آنها را شنیده ایم، در کتاب خود آورده ایم.”
تکمله ها و یاصله هایی نیز بر تاریخ طبری نوشته شده است از قبیل ذیل فرغانی و ابوالحسن همدانی وصله عریب. ناگفته نماند که خاورشناس نامور آلمانی نولدکه، قسمت ساسانیان طبری را به زبان آلمانی فصیح ترجمه کرده و با مقدمه و حواشی سودمند و محققانه منتشر ساخته است که از بهترین نوع تحقیق به شمار می رود. این ترجمه به سال ۱۸۷۹ میلادی در لیدن چاپ و منتشر شد…
