عالم آرای صفوی

به کوشش یدالله شکری،
از کتب‌ مهم‌ تاریخی‌ عهد صفوی‌ است‌. چنانچه‌ از محتوای‌ کتاب‌ مشخص‌ می‌گردد، وی‌ از پیروان‌ و ارادتمندان‌ خاندان‌ شیخ‌ صفی‌ و از طبقه‌ عوام‌ شیعه‌ بوده‌ است‌. نویسنده‌ در کتاب‌ خود که‌ شرح‌ زندگانی‌ پادشاهان‌ اولیه‌ سلسله‌ صفویه‌ است‌، تاریخ‌ اجتماعی‌ ایران‌ را بطور دقیق‌ و پژوهش‌ گرایانه‌ای‌ مورد مطالعه‌ قرار داده‌ است‌ و در بسیاری‌ از موارد اصطلاحات‌ خاص‌ نقالان‌ و قصه‌پردازان‌ بصورت‌ تکیه‌ کلام‌های‌ عامیانه‌ به‌ کار گرفته‌ شده‌ است‌. در عالم‌ آرای‌ صفوی‌ همانند تذکره‌الملوک‌ مناصب‌ و عناوینی‌ نظیربیگلربیگی‌، خان‌، سلطان‌، مین‌باشی‌، قورچی‌باشی‌، یوزباشی‌، دیوان‌ بیگی‌، اعتمادالدوله‌، خلیفه‌ الخلفا،تفنگچی‌، توپچی‌ و… توضیح‌ داده‌ شده‌ است‌. نویسنده‌ در این‌ کتاب‌ به‌ شرح‌ زندگی‌ طبقات‌ مختلف‌ اجتماعی‌ مردم‌ شهری‌ و روستایی‌ و قبایل‌ کوچ‌نشین‌ پرداخته‌ و سنت‌ها و باورهای‌ بعضا خرافی‌ مردم‌،آداب‌ و رسوم‌، آئین‌های‌ فتوت‌ و پهلوانی‌، تصوف‌، دراویش‌، قلندران‌ و… را بررسی‌ کرده‌ است‌. نویسنده‌ مجهول‌ عالم‌ آرای‌ صفوی‌ علاقه‌ زیادی‌ به‌ شخصیت‌ والا و خستگی‌ناپذیر شاه‌اسماعیل‌ اول‌ صفوی‌ بنیانگذار این‌ سلسله‌ داشته‌ و به‌ نظر می‌رسد وی‌ یکی‌ از مریدان‌ و سرسپردگان‌ خاندان‌ صفوی‌ بوده‌ است‌ که‌ به‌ شاهان‌ این‌ سلسله‌ عشق‌ می‌ورزیده‌ و آنها را مرشد کامل‌ می‌دانسته‌ است‌.