سخنانی یا گفته هایی وجود دارند که به راستی شایسته اندیشیدنند و خواننده تیزبین را به تفکر وا می دارند. در گزینش گفته ها یا تک جمله های کسانی که نامشان در این دفتر آمده است تنها معیار، سخنان یا محتوای کلام آنها بوده است. به عنوان نمونه، میرزا فتحعلی آخوندزاده: احکام اسلامی که زاده جامعه راکد عشیره ای عربی است ذاتا خشک و متحجراند و قوانین جزایی آن سخت جابرانه و حتی وحشیانه. آنچه در کتاب اسلام راجع به اصل آفرینش و خلقت انسان آمده، تکرار اباطیل تورات و انجیل است. بزرگان این قوم بیگانه (اعراب) مادام که درحال حیات بودند، خودشان ایران را ویران کردند. حالا که مرده اند و خاک شده اند، اهل ایران به مناسبت ارادت به ایشان، مبتلای انواع مصائب اند. قانون کثرت زوجات نیز از دیگر رسوم زشتی است که رابطه زن و شوهر را میان اهل اسلام به صورت مالک و مملوکه در آورده است. آیین عزاداری و ماتمگری، روح شادی و کامرانی را از میان این ملت برانداخته و روزشان را چون شب تار ساخته است. منش و خوی ایرانیان هیچگاه با کیش تازیان سازگاری نداشت و هماره از برای پاره کردن نظام و اساس آیین تازیان وسیله و واسطه می جستند.
