نوشته صادق هدایت
این کتاب در سال ۱۳۲۶ نوشته شد، اما در زمان حیات نویسنده اجازه چاپ نیافت، نخستین چاپ کتاب به سال ۱۳۵۸ برمی‌گردد که به صورت زیرزمینی چاپ و منتشر شد. این کتاب در ابتدا تحت نام مستعار هادی صداقت منتشر شد.این کتاب حکایت توپی جنگی ست به نام «مرواری» (یک توپ نظامی بزرگی واقع در میدان ارگ تهران قدیم) این توپ جنگی پس از طی مسیری چند صد ساله به قرن معاصر رسیده است. صادق هدایت با بیان گذشته و تاریخچه این توپ و شرح گذر این توپ از دریچه تاریخ، از تاریخ جهان سخن رانده و زمین و زمان از تیغ تند انتقادش در امان نمانده است. توپ مرواری طی مسیری عجیب که زایده تخیل قوی نویسنده است به حکومت شاهنشاهی (در زمان زیست نویسنده) رسیده است.
