از ظهور قاجاریه تا جنبش مشروطیت : عهدنامۀ ترکمنچای، قائم مقام فراهانی در واپسین روزهای زندگی، امیرکبیر در کنفرانس ارزتۀ الروم، تجزیۀ هرات و معاهدۀ صلح پاریس، میرزا رضا کرمانی و توطئه چینی کامران میرزا.
از جنبش مشروطیت تا کودتای سوم اسفند : فلک کردن تجار قند و مقدمات جنبش مشروطیت، مهاجرت کوچک به حضرت عبدالعظیم، صدور فرمان مشروطیت در ایران، حکایت فروش دختران قوچان در مجلس شورای ملی، قرارداد ۱۹۰۷ انگلیس و روسیه و مشروطه خواهان، امین السطان اتابک در صحن مجلس شورای ملی، بمباران اولین مجلس شورای ملی، مشروطه خواهان در تهران و اعادۀ مشروطیت، واکنش مجلس به اولتیماتوم روسیه در اخراج مورگان شوستر، اعضای کمیتۀ مجازات در زندان، نمایندگان ایران در مجمع اتفاق ملل ۱۹۱۹، وثوق الدوله و قرارداد ۱۹۱۹، جنبش کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان.
در دوران سلطنت پهلوی : کودتای سیدضیاء و رضاخان در سوم اسفند ۱۲۹۹، جمهوری خواهی سردار سپه و مجلس پنجم، سردار سپه و فروپاشی قاجار، ماجرای پروندۀ امتیاز نفت و انگلستان، تاسیس دادگستری در ایران، رضاشاه در ترکیه، استعفای رضاشاه پهلوی.
از استقرار محمدرضا پهلوی تا سقوط نظام شاهنشاهی : بلوای نان در تهران، تیراندازی به شاه زمینه‌ای برای تجدید نظر در قانون اساسی، ترور حاج علی رزم آرا، انحلال مجلس شانزدهم توسط محمد مصدق، ملی شدن صنعت نفت ایران، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و محاکمۀ دکتر مصدق، نفت ایران و کنسرسیوم چند ملیتی، تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک)، اصلاحات ارضی و منشور انقلاب سفید شاهنشاهی، مدرنیزاسیون مونتاژ عصر محمدرضا شاهی، تجدید نظر پنجم در قانون اساسی مشروطیت، جشن‌های دو هزار و پانصد سالۀ شاهنشاهی، تکنوکرات‌های مدرن در کانون مترقی، ایران شاهنشاهی و جریانات منطقه‌ای و بین المللی، محمدرضا پهلوی و ایجاد حزب رستاخیز، کابینۀ بختیار، سقوط رژیم شاهنشاهی، سیدحسن تقی زاده از مشروطه خواهی تا سلطنت طلبی، محمدعلی فروغی و تغییر سلطنت، سیدضیاء طباطبایی و سیاست‌های استعماری، امیرعباس هویدا و بازنمایی اقتدار دولتی.

دوران هخامنشی دورانی ویژه و سرنوشت‌ساز در تاریخ جهان، و عصرِ ظهور نخستین دولت فراگیر ایرانی است. دورانی که به خاطر متحد شدنِ تمام اقوام و قلمروهای فرهنگی ایران زمین و تاسیس دولتی یکپارچه که به سرعت ابعادی جهانی به خود گرفت، شهرت دارد. هرچند درباره‌ی فر و شکوه هخامنشیان و عظمت سیاسی‌شان سخن بسیار است، درباره‌ی دستاوردهای ایشان در زمینه‌ی تمدن و فرهنگ پژوهشهای اندکی وجود دارد. تمرکز قدرت سیاسی در ایران زمین و ظهور نخستین دولت جهانی، بی‌شک با پیکربندی و زایش نوع جدیدی از سوژه همراه بوده است، که می‌توان آن را به پیروی از رهبران نظام هخامنشی، “منِ پارسی” نامید. منِ پارسی، نخستین شکل از انسانِ ایرانی است که با خودآگاهی تاریخی و رمزگذاری‌ای درونزاد بر صحنه‌ی اسناد تاریخی پدیدار می‌شود. چنین می‌نماید که کوروش بزرگ بنیانگذار، و داریوش بزرگ نظریه‌پرداز و سازمان‌دهنده‌ی اصلی این هویت ایرانیِ آغازین باشد. چگونگی تعریف و رمزگذاری این منِ نوساخته، شیوه‌ی چفت و بست شدن‌اش با نهادهای اقتصادی و سیاسی، زمینه‌ی دینی و بافت معناییِ پشتیبان آن، و الگوهای بازنمایی آن در آثار هنری، موضوع اصلی این کتاب است. داریوش دادگر یکی از کتابهای مجموعه‌ی تمدن ایرانی است، و به همراه کتابهای تاریخ کوروش هخامنشی و اسطوره‌ی معجزه‌ی یونانی، دوره‌ی سه جلدی مربوط به عصر هخامنشی را تشکیل می‌دهد.

علی‌ دشتی که خود از بزرگان عرصه سیاست در سراسر دوران حکومت خاندان پهلوی بوده و از نزدیک شاهد لحظات شادی و اندوه ،فراز و نشیب‌ و اقبال و ناکامی ایران و ایرانیان در راه پیشرفت و ترقی‌ و تمدن بوده و تلاش موثر رضا شاه و فرزندش ،محمد رضا شاه را در این راستا به چشم دیده ،با توانمندی و امانت داری کم نظیری این بخش بس با ارزش و بی‌ نظیر از تاریخ کشورمان را به تصویر کشیده و جزئیاتی را مکشوف می‌سازد که دانستن آن لازمه داشتن قضاوتی صحیح و قرین به واقعیت از حوادث این دوره و دوران قبل و بعد آن است . زنده یاد علی‌ دشتی در نگارش این کتاب همواره بر ثبت واقعیت‌ها و بیان حقایق تاکید داشته و بسیار کوشیده تا چهره ای راستین و به دور از جانب داری و تعصب از اتفاقات آن دوره ترسیم نماید .

«ولایت فقیه» از وطن ما که می توانست بهشتی باشد، ویرانه ای ساخته است. ویرانه ای که درش ددایی و دیوانی چند، بدمنش و بدخویی، کنام جسته اند و زاغانی و بومانی چند، شوم آواز لانه ساخته. آسان نمی یابد رهانیدن این وطن از چنگال آن پتیاره، اما بایدش رهانید.

تاکنون از چه زاویه هایی به تاریخ ایران نگریسته شده است. عده ای معتقدند که در ایران شیوۀ تولید فئودالی حاکم بوده است و برخی نیز عقیده دارند که شیوۀ تولید فئودالی با اندکی تفاوت روبنایی در آنجا حاکم بوده است. بعضی دیگر قائل به وجود شیوۀ تولید آسیایی هستند. پاره ای از مارکسیست ها، باپیش کشیدن برخی از آثار مارکس، نتیجه می گیرند که مارکس شیوۀ تولید آسیایی را شیوۀتولید دیگری سوای فئودالیسم می داند و برخی از مارکسیست ها نیز می گویند که مارکس هیچ اشاره ای بدان نکرده است و از این رو طرح نظری مارکس که قبلاً به آن پرداخته بود، تغییر کرده و به نوعی شیوۀ تولید آسیایی را مسکوت گذاشته و یا از بیخ وبن حرف خود را پس گرفته است. علاوه بر این، مسئله بعد دیگری پیدا می کند، عده ای شیوۀ تولید آسیایی را در تمایز بافئودالیسم در این می بینند که از نظر زیربنا ( مناسبات اقتصادی )خصوصیات یکسانی دارند، ولی از نظر روبنا ( مناسبات سیاسی ) تفاوت های بسیاری دارند. در این میان، کسانی هم هستند که به شیوۀ تولید مجزایی، با نام شیوۀ تولید آسیایی، قائل هستند که در قسمت بزرگی از آسیا و بخشی از آفریقا و آمریکای جنوبی وجود داشته است. این کتاب به این بخث ها میپردازد

رضا پهلوی ، زاده (۲۴ اسفند ۱۲۵۶ خورشیدی) در آلاشت یکی از شهرهای شهرستان سوادکوه در استان مازندران و درگذشته ۴ مرداد ۱۳۲۳ خورشیدی ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی) معروف به رضاخان، رضاخان میرپنج، رضاخان سردارسپه و پس از آن رضاشاه و رضاشاه کبیر، شاه ایران (از ۱۳۰۴ خورشیدی تا ۱۳۲۰ خورشیدی) و بنیانگذار دودمان پهلوی بود. پادشاهی رضا شاه پایان فرمانروایی قاجاریان و آغاز دوران رژیم پهلوی بود که با انقلاب ۱۳۵۷ ایران به پایان رسید. محمدرضا پهلوی معتقد بود رضاشاه در دوره پادشاهی خود تمام امور مملکتی را در دست خود داشت و کشور را مانند یک نظامی اداره می‌کرد.

یکی از بهترین کتاب های تاریخ تحلیلی و از آثار مهم احمد کسروی تاریخنگار و اندیشمند معاصر، است. کسروی از اواخر سال ۱۳۰۷ به نگارش این کتاب که شامل پژوهش‌هایی مستند درباره چند خاندان پادشاهی ناشناس و گمنام ایرانی پس از اسلام است، پرداخت. این کتاب در سه بخش دیلمیان، روادیان و شدادیان نگاشته شده‌است. کسروی در مقدمه شهریاران گمنام با اشاره به این موضوع که ابهام‌های بسیاری در تاریخ پس از اسلام وجود دارد و در مورد خاندان‌های پادشاهی ناشناس اطلاعات کم و پراکنده‌ای موجود است، به ذکر تحقیقات خود درباره برخی از خاندان‌های نامعروف ایرانی پرداخته است. او در ادامه تحقیقات خود را شامل برخی از حکمرانان که شرقشناسان نیز آنها را نشناخته‌اند و او آنها زنده کرده و نیز گروهی دیگر که دارای تحقیق‌هایی ناقص و دارای لغزش بوده‌اند و او به تصحیح آنها اقدام کرده، برشمرده است. کسروی در بخشی از همین مقدمه با اشاره به انجام رسانیدن سه بخش از کتاب، از نگارش بخش‌های چهارم، پنجم، ششم و هفتم در آینده خبر داده‌است. اما او موفق به نگارش آنها نشد.

چند روزی بعد از شورش بزرگ بیست و یکم و دوم بهمن ماه، یک شب به اتفاق دوستی در منزل دوستی دیگر ماندیم که در جوادیه مدیر مدرسه بود. پنجاه ساله مردی بود بسیار موقر و مودب و از خوشحالی در پوست نمی گنجید و مدام دست به سبیل فلفل تابدار نمکیش می کشید و میگفت:”اگر همین امشب هم بمیرم به آرزویم رسیده ام. سقوط سلطنت آرزوی تمام عمرم بود”…

حماسه گیلگامش یا حماسه گیلگَمِش یکی از قدیمی‌ترین و نامدارترین آثار حماسی ادبیات دوران تمدن باستان است که در منطقه میان‌رودان شکل گرفته است. قدیمی‌ترین متون موجود مرتبط با این حماسه به میانه هزاره سوم پیش از میلاد مسیح می‌رسد که به زبان سومری می‌باشد. از این حماسه نسخه‌هایی به زبان‌های اکدی و بابِلی و آشوری موجود است. کامل‌ترین متن آن که به ما رسیده‌است متنی است که بر الواحی از خشت نگاشته آنگاه در کوره پخته‌اند. این مجموعه شامل دوازده لوح است، هر لوح مشتمل بر شش ستون پله وار به صورت شعر که ضمن کاوش در بقایای کتابخانه آشوربانیپال پادشاه آشور به دست آمد. هریک از این دوازده لوح یا دوازده سرود شامل شش ستون است در سیصد سطر، مگر آخرین لوح آن که آشکارا الحاقی و به وضوح از یازده لوح قبلی کوتاه تر است.

شاه سیاه‌پوشان داستان کوتاهی که به هوشنگ گلشیری، نویسنده معاصر ایرانی، منسوب است. شاه سیاه پوشان روایت چند ماه از زندانی شدن یک نویسنده در دست عناصر اطلاعاتی است. در همان مدت راوی یا نویسنده روشنفکر داستان با در هم آمیختن روایتهای کهن ایرانی به بیان درد و رنج و تباهی چریک‌ها و مبارزان سیاسی می‌پردازد. یکی عالی‌ترین و درخشانترین صحنه‌های داستان زمانی است که یکی از توابین چگونگی شلیک تیر خلاص به همسر سابقش را شرح می‌دهد. این داستان که در سال ۱۳۶۶ انتشار یافته‌است. و به نوعی شرح حال زندگی روشنفکران و نویسندگان ایرانی در آن زمان است.