«رنسانس وارونه» به بحران روشنفكری در نیم قرن گذشته‌ی ایران می پردازد و در پی یافتن چگونگی همراهی‌های «روشنفكران» ایرانی در همپایی، همراهی و همیاری با «مرتجع‌ترین» و عقب مانده‌ترین قشر سنتی جامعه‌ی عقب مانده‌ی ماست كه به انقلاب 57 انجامید. اسناد این كتاب بیشتر از نوشته‌ها و گفت و گوهای خود این انقلابیون جمع آوری شده است. افشاری در بخش دوم كتاب نیز به استمرار همیاری این روشنفكران در روشن نگه داشتن ماشین حكومتی حكومت اسلامی پرداخته است.

داستان زندگی خمینی هندی زاده و خانواده و اجدادش و چگونگی ترویج شیعه گری توسط انجمن مسلمانان هند. سید مصطفی، پدر روح الله، از کودکی به زراعت و بزچرانی مشغول بود. او در سن 22 سالگی با دختر یکی از مالکین کوچک خمین به نام هاجر احمدی ازدواج می کند که از آنها این بچه ها متولد می شوند؛ سید مرتضی معروف به آیت الله پسندیده، گوهر السادات، فخر السادات، بچه های چهارم و پنجم که هردو پسر بودند و در کودکی فوت می کنند و بچه بعدی روح الله و پس از روح الله کودک دیگری متولد می شود به نام سید محمد. روح الله در تاریخ 13 صفر 1319 هجری قمری در خانه هندی های خمین متولد می شود و چون طبق احادیث اسلامی روز 13 صفر را نحس می شمارند، تاریخ تولد و ثبت وی را به 20 جمادی الثانی تغییر می دهند…

کتاب کمیک استریپ پرسپولیس، شخصیت دختری ایرانی به نام مرجان است که در جریان انقلاب ایران و بحران جنگ ایران و عراق، به تشویق خانواده از کشور خارج شده و به اتریش می رود. این کتاب‌ روایت جنگ و آوارگی، زندگی مهاجری در اروپا، بحران های مذهبی و سنتی جامعه ایران و حوادث انقلاب و جنگ هستند و تاریخ دهه پس از جنگ ایران را از دید وی بیان می کنند.

آزادی تن و آزادی زن نخستین گام برای انسان مدرن شدن است. کسی که بنده و عبدالله است یا کلب الله و غلام علی و حسن و حسین، نمی تواند فهمی از آزادی و مدرنیته داشته باشد. حال آنانی که در تور ایدئولوژی ها گرفتارند از اینان بهتر نیست. آنکه خود را مالک جان و تن دیگران می داند و در حریم خصوصی دیگران دخالت می کند نه آزاد است و نه فهمی از آزادگی دارد. چنین کسی در دوران برده داری سیر می کند هرچند که دوپیس و سه پیس بپوشد یا کت و شلوار غربی به تن کشد. آزادی انسان ها و جوامع در نخستین گام از باور به آزادی تن می گذرد. اگر کسی دم از آزادی و دموکراسی می زند اما زن و دخترش را به بهانه ی ناموس و غیرت در زنجیر حجاب اجباری اسیر می کند حتما دروغ می گوید. نخستین شرط آزادگی، فهم آزادی تن انسان است و اینکه هر انسانی مالک تن خویش است. تمام گرفتاری های تاریخی و زن ستیزی های وحشیانه در همه ی جوامع و البته مذاهب و ادیان از همین کج فهمی ناشی می شود. انسان مدرن می پذیرد که هم زنان مالک تن خویشند و هم دگرجنسگرایان. هر حرفی جز این یاوه ای بیش نیست.

از صفویه تا انقلاب اسلامی

در جوامعی مانند ایران که دین اکثریت به دین رسمی حکومتی بدل و روحانیت دین رسمی در قدرت سیاسی سهیم می شود، دولت ها خواسته یا ناخواسته به همکاری با دستگاه های روحانی برخاسته و نهادهای حکومتی، قضایی و فرهنگی را به ابزار سرکوب پیروان مذاهب اقلیت بدل می کنند. دوران صفویه مذهب شیعه دوازده امامی به مذهب رسمی کشور بدل شد و سرکوب اقلیت های دینی دامن مسلمانان غیر شیعه حتی شیعیان غیره دوازده امامی را نیز گرفت. ادیانی که خود را تنها دین بر حق و تنها مذهب حقه تعریف می کنند همچون صاحبان ایدئولوژی های تمامیت خواه که ادعای در دست داشتن مالکیت انحصاری حقیقت و نمایندگی ضرورت های تاریخی را یدک می کشند، با دگراندیشان مدارا نمی کنند. یهودیانی که خود را قوم برگزیده یهوه می دانند، مسیحیانی که می پندارند رهبری دینی جامعه بشری از پسر خدا به پطرس حواری و از او به پاپ به ارث رسیده است، مسلمانانی که محمد را آخرین فرستاده خدا تصور کرده و مسلمان کردن همه مردم جهان را با تبلیغ و جنگ مقدس وظیفه مذهبی خود تصور می کنند، همه مکاتب و ادیانی که ادعای مالکیت «تنها حقیقت مطلق» و در انحصار داشتن «تنها راه رستگاری» را در ذهن داشته و ارشاد و هدایت داوطلبانه یا اجباری مردمان را به رستگاری و بهشت موعود وظیفه تاریخی یا مذهبی خود تلقی می کنند، دگراندیشی را تحمل نمی کنند.

از انقلاب اسلامی تا سال 1386

در ماده چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده است: «کلیه قوانین و مقررات مدنی، جرایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد. این اصل بر اطلاق یا عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکم است و تشخیص این امر با فقهای شورای نگهبان است.» روشن است حتی رعایت چنین قانونی چه نتایجی برای دگراندیشان به بار می آورد و چه فضای وحشت انگیزی از تبعیضات اجتماعی و حقوقی را بر جامعه ایران حاکم کرد. زندان، آزار و اذیت و مصادره اموال، اعدام و محرومیت از حقوق مدنی در دستور کار دولتمردان قرار گرفت و گروه های مذهبی از مسیحیان، یهودیان و رزتشتیان و بویژه بهاییان تا دراویش و حتی مسلمانان سنی مذهب مورد ظلم و تجاوز قرار گرفتند. حکومت اسلامی در ایران اعتقادی به حقوق بشر ندارد و مدعی است که معیار حقوق بشر در ایران حقوق بشر اسلامی است. در کشوری که در آن آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان در برگزاری کنگره سرداران شهید می گوید «بشر غیر از اسلام همان حیواناتی هستند که روی زمین می چرخند و فساد می کنند.» چه انتظاری غیر از اینگونه رفتارها و کردارها از مسوولان حکومت اسلامی می توان داشت؟

سخنانی یا گفته هایی وجود دارند که به راستی شایسته اندیشیدنند و خواننده تیزبین را به تفکر وا می دارند. در گزینش گفته ها یا تک جمله های کسانی که نامشان در این دفتر آمده است تنها معیار، سخنان یا محتوای کلام آنها بوده است.  به عنوان نمونه، میرزا فتحعلی آخوندزاده:  احکام اسلامی که زاده جامعه راکد عشیره ای عربی است ذاتا خشک و متحجراند و قوانین جزایی آن سخت جابرانه و حتی وحشیانه. آنچه در کتاب اسلام راجع به اصل آفرینش و خلقت انسان آمده، تکرار اباطیل تورات و انجیل است. بزرگان این قوم بیگانه (اعراب) مادام که درحال حیات بودند، خودشان ایران را ویران کردند. حالا که مرده اند و خاک شده اند، اهل ایران به مناسبت ارادت به ایشان، مبتلای انواع مصائب اند. قانون کثرت زوجات نیز از دیگر رسوم زشتی است که رابطه زن و شوهر را میان اهل اسلام به صورت مالک و مملوکه در آورده است. آیین عزاداری و ماتمگری، روح شادی و کامرانی را از میان این ملت برانداخته و روزشان را چون شب تار ساخته است. منش و خوی ایرانیان هیچگاه با کیش تازیان سازگاری نداشت و هماره از برای پاره کردن نظام و اساس آیین تازیان وسیله و واسطه می جستند.

ما در درازای این دویست سال تاریخ خود پی در پی نهضت های مختلف دینی و مذهبی (1-شیخی 2- بابی 3- بهایی 4- کسروی 5- نهضت احیاء شیعه در طیفش با طالقانی و بازرگان و شریعتی و مطهری و بنی صدر و مجاهدین خلق و خمینی) داشته ایم که هیچکدام چاره گر دردهای ما نبودند، در حالی که نیاز بنیادی به یک جنبش تفکر فلسفی بود. بدون نهضتی که استوار بر اندیشیدن فلسفی خودجوش در جامعه باشد، جنبش سیاسی و اجتمایی و فرهنگی به سوی آزادی و داد، همیشه به شکست خواهد انجامید. جنبش های دموکراسی کثرتمند و جنبش های اصیل سوسیالیسم فقط بر «اندیشیدن خلاق فلسفی» امکان دارند نه با پیروی از یک دستگاه وارداتی فلسفی دربسته یا ایمان به یک دین و مذهب و ایدئولوژی. تحقق آزادی و داد که از تغییرات اجتماعی جدا ناپذیرند، فقط با خلاقیت فکری و فلسفی ممکن است. با خلاقیت مداوم است که میتوان با تغییرات سیاسی و اجتمایی و اقتصادی روبرو شد. پابندی خالص به هر دستگاه فلسفی یا عقیدتی و یا علمی، نفی خلاقیت و طبعاً نفی آزادیست.

نبوت در مفهوم عام خود، یکی از اصول بنیادین و مشترک همه ادیان الهی است. مطابق این اصل، خداوند در طول تاریخ با انسان‌هایی سخن گفته و آنها را مأمور هدایت و راهنمایی مردم به سوی کمال معنوی و سعادت حقیقی کرده است. بعضی از این پیامبران صاحب کتاب و شریعت بوده‌اند و بعضی دیگر فقط وظیفه تبلیغ تعالیم پیامبران پیشین را به عهده داشتند. در این تعریف کلی از نبوت، پیروان همه ادیان ابراهیمی اتفاق‌نظر دارند، اختلافی اگر هست در مصادیق این اصل کلی است. ادامه‌ی مطلب

در دوره ‌ای که روز به روز مردم از حکومت و سران آن و ایدئولوژی مذهبی آن رویگردان می شوند، سران و مقامات حکومت اسلامی شدیدا احساس نگرانی می کنند و تلاش های گسترده ای را برای تحریک هرچه بیشتر احساسات مذهبی طرفداران خود به کار می اندازند تا بلکه قدرت خود را نگاه دارند.  ادامه‌ی مطلب